Diş çürükleri nasıl oluşur? Sorusunun cevabı ağız içindeki bakteri plaklarında gizlidir. Ağız bakımının ve hijyeninin yeterli olarak sağlanamaması diş çürüklerinin en büyük sebeplerinden biridir. Aksi takdirde bakteri plakları oluşarak dişlerde asidik bir ortam meydana getirir. Buna bağlı olarak diş minesi aşınır ve dentin tabakası zarar görür.
Ön diş yüzeylerinde meydana gelen çürüklerin gözle görülmesi mümkündür. Ancak dişlerin aralarında, üst çenede bulunan dişlerde ve dişlerin arka taraflarında gelişen çürükler geç fark edilebilir. Eğer kişi rutin diş muayenelerini aksatmıyorsa bu çürükler erken aşamada tespit edilerek ilerlemesi önlenebilir. Bunun için 6 ayda bir diş hekimi kontrolüne gitmek son derece önemlidir.
Diş Çürüğü Nedir?
Dişlerin sert yüzeylerinde oluşan kalıcı delikler veya boşluklar diş çürüğü diye tanımlanır. Bu durum, ağızda yer alan bakterilerin asit üreterek ağız ortamını bozmasından kaynaklanır.
Diş Çürükleri Nasıl Belirti Verir?
Bu sorunun yanıtı çürüğün nerede meydana geldiğine ve hangi aşamada olduğuna göre değişir. Başlangıç aşamasındaki diş çürükleri genellikle fazla rahatsızlık vermez. Minenin aşınmasıyla ve dentin tabakasının hasar görmesiyle beraber çürüğün olduğu yerde hassasiyet ve ağrı hissedilebilir.
Ağız bakımının yetersiz olması dişteki kaviteyi giderek büyütür. Kişi yemek yerken, dişlerini sıkarken veya bazen herhangi bir sebep yokken ağrı duymaya başlar.
En yaygın diş çürüğü belirtileri şöyle sıralanabilir:
- Dişlerde hassasiyet
- Diş ağrısı
- Dişlerde çukur, lekelenme oluşumu
- Dişlerin renk değiştirmesi
- Ağızda kötü koku
- Sıcak veya soğuk içeceklerin, şekerli besinlerin tüketimi esnasında artan ağrı-sızı
- Isırma, çiğneme ve benzeri baskı oluşturan hareketler esnasında ağrı
Diş Çürükleri Neden Oluşur?
- Düzenli ağız ve diş bakımı yapılmaması
- Gıda kalıntıları, asit, tükürük salgısı ve bakterilerin oluşturduğu plaklar
- Yanlış diş fırçalama alışkanlıkları
- Diş ipi kullanmamak, dil temizliği yapmamak
- Süt dişi travmaları
- Diş eti hastalıkları
- Tükürük bezlerinin fonksiyonelliği ve diş yapısı doğrultusunda meydana gelen değişiklikler
- Diş aşınmaları (Erozyon, abfraksiyon, abrazyon, atrizyon)
- Şekerli, unlu, yapışkan veya karbonhidratlı gıdaların sık aralıklarla ve çok miktarda tüketilmesi
- Bulimia nervoza ve anoreksiya nervoza gibi yeme bozuklukları
- Asit içerikli ürünlerin (örneğin gazlı içeceklerin) aşırı tüketimi
- Reflü hastalığı (Mide asidinin etkisiyle diş minesi zayıfladığı için çürük gelişebilir.)
- Ağız kuruluğu
- Florür alımının yetersiz oluşu
- Tartar (diş taşı olarak da bilinen tartarlar, bakteri plaklarının fırçalama yoluyla dişlerden uzaklaştırılmasını zorlaştırır. Böylece bakteriler için âdeta bir kalkan görevi üstlenir ve onların dişlere daha iyi tutunmasını sağlar. Diş taşlarının altında biriken bakteri plakları dişi hızla tahrip eder ve çürümeye sebep olur.)
Diş Çürüğü Çeşitleri
Mine Çürükleri: Bakterilerin meydana getirdiği hasar, en dış katmanda yani mine tabakasında kalır, dentine kadar ilerlemez.
Dentin Çürüğü: Bu aşamada ise dişlerde oluşan kavite, dentin tabakasına ulaşmıştır. İlerlemesi hâlinde dişin tamamen kaybedilmesine yol açabilir.
Bu aşamada ise dişlerde oluşan kavite, dentin tabakasına ulaşmıştır. İlerlemesi hâlinde dişin tamamen kaybedilmesine yol açabilir.
Diş çürüğü türleri, dişlerin hangi yüzeyinde meydana geldiğine göre ise şöyle sınıflandırılır:
- Mezial oklüzal çürükler (Çiğneme yüzeyi ile ağzın her ön kısmına bakan yan yüzeyde görülür.)
- Oklüzal çürükler (Çiğneme yüzeyi çürükleri)
- Mezial oklüzal distal çürükler (Çiğneme yüzeyi ile iki yan yüzeyin beraber çürümesi)
- Distal oklüzal çürükler (Ağzın arka tarafına bakan yan yüzeyde ve çiğneme yüzeyinde oluşan çürükler)
- Diş kökünde meydana gelen kök çürükleri
- Kole çürükleri (Ön diş çürükleri)
Diş Çürükleri Nasıl Teşhis Edilir?
Çürüğün çocuk ya da ebeveyn tarafından fark edilebilmesi için dişin görünen yüzeyinde siyah veya kahverengi renk değişikliği oluşturması veya farklı semptomlara yol açması gerekir. (Ağız kokusu, hassasiyet, ağrı gibi.)
Gözle görülmeyen yerlerde ortaya çıkan diş çürükleri rutin muayene sırasında tespit edilir. Röntgen ile görüntüleme yöntemi çürüklerin net bir şekilde görüntülenmesini sağlar.
Çürüğün derinliği belirlenir ve hangi tabakaya ulaştığı saptanarak buna uygun bir tedavi planı düzenlenir.
Diş Çürükleri Nasıl Tedavi Edilir?
Derin olmayan diş çürüklerinin tedavisi için önce çürük oluşan bölge tamamen temizlenir ve kazınır. Daha sonra dolgu yapılır ve kavite kapatılarak işlem tamamlanır.
Derin çürüklerde ise çoğu zaman kanal tedavisine gereksinim duyulur.
Diş Çürükleri Tedavi Yöntemleri
- Çürük erken bir evrede ise diş minesi florür tedavisiyle onarılır.
- Bu mümkün değilse genellikle dolgu tedavisine başvurulur.
- Şiddetli vakalarda pediatrik zirkonyum kaplama ya da paslanmaz çelik kaplama gibi uygulamalardan yararlanılır.
- Diş çürüğü derinleşip sinirlere kadar ilerlemiş ise kanal tedavisi yapılır. Diş üzerinde kanal açılarak çürüyen kısımlarla birlikte kan damarları ve sinirler çıkarılır. Oluşan boşluk ise dolgu malzemesiyle doldurulur.
- Eğer diş tamamıyla çürüdüyse onu çekmekten başka çare kalmamış demektir. Diş çekiminin ardından, kaybedilen dişin yerine yer tutucu yerleştirilir.
Diş Çürükleri Tedavi Edilmezse Ne Olur?
- İltihaplanma ve pulpitis adı verilen pulpa enfeksiyonu oluşur.
- Sürekli diş ağrısı yaşanır.
- Çiğneme ve beslenme sorunları görülür.
- Diş kırılması meydana gelir.
- Kan dolaşımına ulaşıp sepsise kadar yayılan ciddi komplikasyonlar ortaya çıkar. Bundan dolayı diş hekimi muayenelerinin ertelenmemesi gereklidir.
