Diş renklenmesi; dişlerin doğal rengini kaybedip farklı bir renk almasıdır. Bu durum çeşitli patolojik sebeplerden, kalıtsal veya çevresel faktörlerden kaynaklanabilir.
Renklenme, kahverengi tonlardan beyaz tonlara kadar değişik tiplerde görülebilir. Yeşil-gri, sarı-turuncu, kahverengi-siyah en sık karşılaşılan renk değişikliklerinden bazılarıdır.
Süt dişlerinde ortaya çıkabileceği gibi, daimi dişlerde de meydana gelmesi mümkündür. Estetik kaygılara neden olan bu renklenmeler özgüven ve sosyalleşme problemleri oluşturabilir.
Dişlerde Renklenme Neden Olur?
- Travmalar, dişlere alınan darbeler (Örneğin düşme sonucunda oluşan hasar, dişleri henüz tam gelişmemiş olan çocuklarda mineyi bozar. Yetişkinlerde ise pulpa dokusunu zedelemek suretiyle renk değişikliği yapabilir.)
- Asidik gıdaların fazla tüketilmesi
- Dişlerde aşınma, çizilme
- Aşırı kahve, çay tüketimi
- Diş gelişimi esnasında aşırı flora maruz kalınması durumunda ‘florozis’ adı verilen defektlerle karşılaşabilir. Bu; kahverengi, beyaz veya sarı noktalarla kendini gösterir.
- Yanlış diyet alışkanlıkları
- Boya ihtiva eden kimyasal ürünler
- Kötü ağız hijyeni
- Dekalsifikasyon (Dişlerde beyaz lekelere yol açan bir mine defektidir. Çoğunlukla, ortodontik tedavi sırasında braketler çıkarılınca oluşur.)
- Genetik yatkınlık (Bazı insanların diş minesi normalden daha kalın veya parlaktır. Mine kalınlığı arttıkça, dişler daha parlak ve beyaz görünür. Mine tabakasının incelmesi, altındaki dentin tabakasını meydana çıkarır. Bu ise dişlerin sararmaya meyilli olması demektir.)
- Mantarlar, bakteriler (Özellikle; Porphyromonas, Prevotella ve Actinomyces türü bakteriler)
- Dişlerde plak ve diş taşı oluşması
- Tütün, pipo, sigara kullanımı
- Yanlış diş fırçalama
- Diş tedavilerinde faydalanılan çeşitli malzemeler (Örneğin Amalgam restorasyonları, dişlerin gri-siyah bir renk almasına neden olabilir.)
- Diş çürükleri
- Çocukluk döneminde doksisiklin veya tetrasiklin grubu antibiyotiklerin kullanılması (Eğer anne; hamilelik döneminde bu tür ilaçlardan birini kullandıysa, kişinin ilerleyen süreçte renk değişimi sorunuyla karşılaşma riski yüksektir.)
- Demir ilaçları
- Yine hamilelik dönemindeki rahatsızlıklar ve yetersiz beslenme durumu da bebeğin diş oluşumunu etkileyerek ileriki yaşlarda renk bozukluğu meydana getirebilir.
- Antiseptik gargaraların yapısında bulunan setilpiridinyum klorür ve klorheksidin içeren ürünler
- Hipertansiyon ilaçları
- Antipsikotik ilaçlar
- Benadryl gibi antihistaminikler
- Kemoterapi
- Baş-boyun bölgesine alınan radyasyon
- Hamilelikte geçirilen enfeksiyonlar (Bebeğin diş gelişimini etkileyip renk değişikliğine yol açabilir.)
- Kronik rahatsızlıklar; dişlerde renklenme nedenleri olarak sayılabilir.
İçsel Diş Renklenmesi
İçsel renklenmeye sebep olan temel faktörler şunlardır:
- Mine kireçlenmesi, mine tabakasında çentik veya çatlak oluşumu
- Pulpa dokusunun zarar görmesi
- Capdepont hastalığı
- Dişin canlılığını yitirmesi
- Amalgam dolgular
- Mikrosızıntı
- Ayrıca bazı içsel diş renklenmeleri kalıtsal hastalıklardan kaynaklanır.
Dışsal Renklenme
Bu, diş yüzeylerini etkileyen faktörlerden kaynaklanır.
Tiplerine Göre Diş Renklenmeleri
En sık karşılaşılan bazı diş renklenmesi çeşitleri şöyle özetlenebilir:
Gri-Yeşil Diş Renklenmesi
Bu renklenmeye çoğu zaman üst çenedeki ön süt dişlerinde rastlanır. Diş yüzeylerini saran ve Nasmyth zarı adı verilen yapının zamanla parçalanarak diş yüzeyinden tamamen uzaklaşmadığı durumlarda, kromojen bakterilerin bölgede üremesi sonucunda bu tip renklenmeler meydana gelmektedir.
Siyah-Kahverengi Diş Renklenmesi
Diş etine paralel biçimde, diş etlerine yakın yerlerde, bant formunda veya noktasal olarak görülür. Çocuklarda, -özellikle üst ön dişlerde- sık karşılaşılır. Renk verici (kromojen) bakterilerin artması nedeniyle gelişir. Bu bakteriler tarafından üretilen kimyasallar, diş eti sıvısı veya tükürükte bulunan veya dışarıdan alınan demir ile birleşir. Sonucunda bu tip renklenmeler ortaya çıkar.
Sarı-Turuncu Diş Renklenmesi
Bu da yine diş etine yakın bölgelerde gözlemlenir. Yetersiz ağız hijyenine bağlı olarak meydana gelir. Beslenme bozukluğu olanlarda yaygındır.
Diş Renklenmesi Nasıl Geçer?
Dişlerde renklenme tedavisi, problemin sebebine yönelik olarak değişir. Tedavide ilaçlardan ve koruyucu ürünlerden yararlanılır. Diğer taraftan hastaya beslenme ve yaşam tarzı değişiklikleri önerilir.
Dış kaynaklı renklenmelerin nedeni ve türü belirlendikten sonra tedavisi yapılabilir. Genellikle çeşitli patlarla detaylı bir temizleme ile renklenmeler giderilebilmektedir. Bazı durumlarda ultrasonik temizleme cihazlarına da başvurulabilir. Ancak tedavinin etkili olabilmesi için devamında günlük ağız bakımına özen gösterilmelidir. Alternatif tedavi seçenekleri olarak, aşındırıcı diskler veya mikroabrazyon sistemi (mekanik veya kimyasal abrazyon) tercih edilebilir.
Dental dokuda oluşan renklenme için öncelikle kanal tedavisine ihtiyaç duyulabilir. Dişlerde çürük varsa bunun tedavisi gerekir.
Dişte renklenme problemi olan kişilerin doktor önerileri doğrultusunda hareket etmesi ve yıllık diş hekimi kontrollerini aksatmaması gerekir.
Diş Renklenmesi Nasıl Önlenir?
- Şeker ve şekerli gıdaların tüketimini sınırlandırın.
- Yapay tatlandırıcı içeren ürünlerden uzak durun.
- Gazoz, kola, kahve, soda, portakal suyu, çay tüketiminde aşırıya kaçmayın.
- Domates sosu, soya sosu, pancar, kırmızı sebzeler, yaban mersini, kızılcık ve üzüm suyu dişlerde renklenmeye yol açan şeyler arasındadır. Bunlara karşı dikkatli olun.
- Kullanılan demir preperatları sonrası su tüketin. Ayrıca sprey formunda demir ilaçları kullanarak ilacın dişlerle olan temasını minimuma indirmek mümkündür.
- Kahve, çay, meyve suyu, soda vb. içecekleri pipet ile tüketin. Böylece, sıvının diş ön yüzeylerine yapışması engellenir ve leke oluşma riski azalır.
- Dişlerinizi doğru açıyla, doğru macun ve fırça kullanarak fırçalayın. Bu konuda hekiminizin tavsiyelerine uyun ve doktor önerisi olmadan herhangi bir ağız bakım ürünü kullanmayın.
- Diş fırçasının ulaşamayacağı yerleri diş ipiyle ve arayüz fırçasıyla temizleyin.
- Gargara ve ağız suyu gibi ürünlerden de yararlanabilirsiniz.
- Diş renklenmesi riskine karşı 6 ayda bir düzenli olarak diş kontrolüne gitmeyi ihmâl etmeyin.
